مخفف واژه Medium Density Fiberboard است که جزو فرآورده‌های چوبی محسوب می‌شود. MDF نوعی تخته فیبراست که به روش خشک تولید می‌گردد. چگالی آن بین ۶۵۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.ام دی اف را پس از تولید می‌توان روکش نمود.

 

 روکش‌های تزیینی علاوه بر زیبایی به دوام و کاربرد آن در محیط‌هایی مانند آشپزخانه کمک می‌کند. روکش ملامینه متداول ترین نوع روکش برای MDF می‌باشد که در آن فرایند کاغذ دکوراتیو آغشته به رزین تحت فشار و حرارت بر روی تخته چسبانده می‌شود.این محصول ضمن دارا بودن خواص شبیه سایراوراق فشرده چوبی دارای برخی خواص برتر نیز می باشد که باعث ارتقاء بازار آن در بین سایر اوراق فشرده چوبی مانند تخته خرده چوب (نئوپان)، تخته لایه، تخته فیبر سخت و ... شده است . در واقع این محصول (MDF) ابتدا بعنوان جایگزین اوراق فشرده چوبی مطرح بوده و سپس در کاربردهای جایگزین چوب نیز بکاررفته است. در حال حاضر دامنه کاربردهای آن روز به روز در حال افزایش است . از جمله خصوصیاتی که باعث ایجاد

کاربردهای متنوع (MDF) شده عبارتند از :

• خصوصیـات فیزیـکی و مکـانیکی بالا

• دامنه وسیع دانـسیـته (وزن مخـصوص) ، ضخامت و ابـعاد MDFقابل تولید

• قابلیت ابزار خوری ، ماشین کاری و سنباده زنی

• سطوح صاف و متراکم

• قابلیت شکل پذیری و لبه های صاف

• عدم وجود معایب چوب

• پروفیل دانسیته یکنواخت و همگن

• قابلیت انجام رو سازی های مختلف همچون انواع روکشی های چوبی و غیر چوبی، رنگ آمیزی و غیره

• پایداری ابعاد و مقاومت به فشرده شدن

• زیبایی ظاهری، طبیعت ملایم و ظریف و حالات شبیه به چوب

• قیمت مناسب

تـولیـد انواع مختـلف این محصول در جـهان دامنـه کاربـرد آن را بـسیـار وسیـع کرده است. امروزه می توان تخته فیبر های نیمه سنگین MDF بسیار متنوعی از جمله تخته های سه لایه یا یکنواخت و همگن،تخته های نازک و ضخیم در ابعاد مختلف، تخته هایی با فرم آلدئید، کم فرم آلدئید یا بدون فرم آلدئید، تخته های تبدیل به سایز شده، روکش شده، لبه چسبانده، نقش برجسته،قالب گیری شده، ابزار خورده، پروفیل شده، با دانسیته های بسیار متنوع (کم یا زیاد)، مقاوم در برابر رطوبت، آب، آتش، قارچ،حشره و... را در بازارهای جهانی یافت.

 

فرآیند تولید

 

ابتدا گرده بینه‌ها و یا مقطوعات چوبی در بخش چیپر به صورت چیپس درآمده و سپس چیپس‌ها در ریفاینر دفیبره می‌شوند. الیاف جداشده با چسب مخلوط گردیده و به رطوبت مناسب می‌رسند. مخلوط الیاف و چسب در فرمینگ بصورت کیک درآمده و در پرس فشرده می‌شوند. تخته‌ها پس از سرد شدن اندازه‌بری شده و بسته‌بندی می‌گردد.

 

تاریخچه وضعیت MDF در ایران

 

نیاز بازار از طریق واردات تأمین می شود. MDF وارداتی به هر دو صورت خام و روکش شده می باشد و عمدتاً از کشور های ترکیه ، اندونزی، روسیه ، اسپانیا ، ایتالیا، آلمان ، اتریش، فنلاند و... وارد می شوند.البته محصولات ترکیه و اندونزی به علت قیمت کمتر نسبت به سایرین و کیفیت نسبتا قابل قبول طرفداران بیشتری در بازار فعلی ایران دارند.اخیرا دولت برای حمایت از تولید کننده داخلی سیاست آنتی دامپینگ اتخاذ کرده و برای ورود محصولات ساخت ترکیه محدودیت قایل شده است. در سال ۸۲مقدار ۱۲۴۲۰۱ متر مکعب تخته صنعتی فشرده با جرم مخصوص متوسط وارد شده که نسبت به سال ۸۱ ٪۹۶ ا فزایش داشته است.از این مقدار واردات ۵۳٪ به صورت خام و ۴۷٪ روکش شده بوده است. این در حالی است که واردات روکش ،۱۰۷٪ نسبت به سال ۸۱ افزایش یافته است. در ایران شرکتهای بسیاری توانایی روکش کردن نئوپان و MDF خام را دارند.

اکثر این شرکتها اقدام به وارد کردن MDF خام نموده و پس از روکش کردن به بازار عرضه می کنند. روکش های مصرفی در ایران اغلب از نوع Foil Finish و PVC میباشند

 

روشهای استفاده از MDF در صنعت

 

تخته فیبر نیمه سنگین فارغ از خصوصیات و ویژگیهای آن( MDF معمولی و یا خاص) در صنعت به صورت های خام یا روکش شده استفاده می شود. موارد کاربرد MDF به صورت خام اندک بوده و معمولاٌ در بازار نهایی مصرف کالای ساخته شده ازتخته فیبر نیمه سنگین ،ازMDF روکش شده و یا رنگ شده استفاده شده است. روش های استفاده از تخته فیبر نیمه سنگین به طور خلاصه در ذیل آمده است:

- ورقهای خام ( بدون روکش)

- ورقهای روکش شده و لبه های ابزار خورده

- پروفیل های روکش شده

- چسباندن پروفیل های MDF روی صفحات

ابعاد MDF به طور معمول عبارتند از

۴۱۰۰*۱۸۳۰ (ابعاد به میلیمترمی باشد)

۳۶۶۰*۱۸۳۰

۲۴۴۰*۱۸۳۰

۲۴۴۰*۱۲۲۰

البته اغلب سایزهای وارداتی از ایتالیا ۴۱۰۰*۲۱۰۰ و از کشور اتریش ۲۸۰۰*۲۰۷۰ و ۲۶۰۰*۲۰۷۰ میباشند.

ضخامتهای تولیدی و معمول نیز به شرح زیر می باشند: ۳ ، ۴، ۶ ،۸ ،۱۰ ،۱۲، ۱۶، ۱۸، ۲۰ ، ۲۵ ، ۳۲، ۳۸ میلیمتر طبق اظهاردبیر انجمن چوب ایران تقاضا برای MDF به طور تخمینی بالغ بر ۱۴۰ هزار تن در سال میباشد. در بازار ایران در حال حاضر ابعاد بزرگتر طرفدار بیشتری دارد . با توجه به اینکه ضخامتهای مختلف هر کدام کاربرد خاص خود را دارند ولی ضخامتهای کمتر در حد ۳ میلیمتر که معمولا برای درب سازی استفاده می شوند و ضخامتهای بالاتر در حدود۱۲، ۱۶ و ۱۸ میلیمتر ازخریدار بیشتری برخوردار است. البته در مورد خریدار جزئی MDF روکش شده رنگ روکش نیز نقش زیادی دارد

 

انواع MDF با خواص ویژه

 

به طور کلی می توان تخته فیبرهای نیمه سنگین را از نظر خواص و ویژگی های آنها در دو گروه ،تخته فیبر نیمه سنگین با خواص معمولی و یا خواص ویژه طبقه بندی کرد: تخته های صنعتی خاص دارای ویژگی هایی علاوه بر مشخصات معمولMDF هستند که با اعمال تغییرات در پروسه تولید، با استفاده از چسب های مختلف یا مواد افزودنی گوناگون تولید می شوند. بعضی از انواع MDFهای خاص و موارد استفاده آنها به شرح زیر هستند

 

MDF نازک (Thin MDF)

 

این تخته‌ها به کلاسهای خیلی نازک mm۸/۱ تا mm ۵/۲ ، و از ۵/۲ تا ۶ میلی مترو ۴ تا ۶ میلی متر تقسیم میشوند(استانداردEN-۶۲۲-۵ ) که در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. از موارد کاربرد عمومی MDF های نازک، کف کشوها،پشت کابینت ها، رویه درها و ... می باشد. تمام روسازی قابل انجام روی MDF معمولی روی MDF نازک نیز اجرا میشود.

از سایر موارد کاربرد MDFهای نازک عبارتند از: دیوار کوب ها، پوشش های سقف، غرفه های نمایشگاهی، صنایع اتومبیل سازی، رویه لاستیک زاپاس(یدک) پشت صندلی، رویه در، تولید تخته های انحناءدار و ... می باشد

 

MDF ضخیم(Thick MDF)

 

MDF های ضخیم طبق استاندارد EN-۶۲۲-۵ به کلاسهای ۴۵-۳۰ میلی متر و ۶۰-۴۵ میلی متر تقسیم شده اند و جهت ساخت سازه های معماری، ستونها، پایه های میز ، طاقها، رویه کاری(کابینت)، کف نیمکت و کلا" مواردی که صفحات ضخیم و بزرگ با خواص ماشین کاری (خصوصا" عمیق) مسطح و با سطوح صاف نیاز است ، استفاده می شوند

 

MDF با فرمالدئید کم (Low Formaldehyde MDF-E1)

 

مقدار انتشار فرمالدئید ازMDF معمولی بسته به نوع چسب ومقدار آن کمی متفاوت است.

انتشار فرمالدئیدMDF نباید بیشتر ازgr۱۰۰/mg۳۰ باشد(کلاسE۲ طبق استانداردEN-۶۲۲-۱)

این کلاس MDF قابل کاربرد در بسیاری از کاربردهای مبلمان و داخل خانه می باشد ولی تهویه مناسب در محل استقرار آنها نیز باید وجود داشته باشد تا فرمالدئید را از محیط خارج سازد.

اما در بعضی موارد لازم است که MDFبا فرمالدئید کمتر یعنی با حداکثر انتشار فرمالدئید gr۱۰۰/mg۹ (استاندارد EN-۶۲۲-۱) استفاده شود.اکنون دربازار، MDF- E۱ بعنوان MDF استاندارد معمولی درآمده است. MDFهای با فرمالدئیدهای کمتر و حتی بدون فرمالدئید هم در صورت سفارش مشتری قابل تولید می باشد.

MDF با فرمالدئید کم در مکانهایی که تهویه به خوبی انجام نمیشود ، مرطوب و گرم است و یا ساکنین آن احتیاجات و درخواستهای خاص دارند مثل مدرسه ها، بیمارستانها و... استفاده می شود.همچنین در موزه‌ها و محل های نمایش نیز از MDF کم فرمالدئید جهت کاستن از خوردگی فلزات استفاده می کنند.

 

مقاوم در برابر رطوبت

 

تولید MDF با خاصیت مقاوم در برابر رطوبت بیشتر برای مصارف در رطوبت نسبی محیط حداکثر ۸۰٪ با بهبود چسب اوره فرمالدئید معمولی مورد استفاده در تولید MDF یا استفاده از یک چسب ضد رطوبت جایگزین امکان پذیر است. تمام خصوصیات مثبت MDF معمولی در این نوع تخته‌ها به اضافه استحکام طولانی تر و تغییر ابعاد کمتر در اثر رطوبت موجود است. طبقاستاندارد EN-۶۲۲-۵ دو نوع کلاس برای اینگونه تخته‌ها وجود دارد. یکی MDF.H برای استفاده های عمومی در محیط مرطوب و دیگری MDF.HLS که برای استفاده اوراق متحمل بار در محیط مرطوب می باشد. موارد استفاده MDF مقاوم در برابر رطوبت عبارتند از: مبلمان حمام و دستشویی، کابینت دور ظرفشویی، کف پوشها، پنجره ها، پله‌ها ، پروفیلهای خاص و...

 

مقاوم در برابر حشرات و قارچ ها

 

برای این منظور می توان MDFها را با پوشش های ضد آتش پوشاند یا مواد و نمک های خاص ضد آتش تیمار کرد. ولیبهترین راه اضافه کردن مواد ضد آتش در حین پروسه تولید است. موارد مصرف این نوع تخته‌ها بعنوان مثال: پوشش دیوارها،پارتیشن ها، قفسه فروشگاههاو...می باشد

 

 

MDF با وزن مخصوص بالا(High Density Fiberboard)

 

 

MDF های استاندارد معمولی با ضخامتهای ۱۹-۱۲ میلی متر معمولا" دارای دانسیته kg/m ۸۰۰-۶۵۰ هستند. دانسیته های بالاتر یعنی بالای ۸۰۰ نیز تولید و عرضه می شود. در واقع با اضافه کردن فیبر، چسب و فشار در حین پروسه تولید اوراق سنگین تر تولید می شود ، افزایش دانسیته قابلیت های ماشین کاری و سطح سازی (رنگ، روکش و...) را افزایش میدهد و نیز خصوصیات مکانیکی و فیزیکی MDF نیز بهبود می یابد. از موارد استفاده این نوع MDF های سنگین (HDF) عبارتاند از:

کف پوشها، پله ها، قفسه های صنعتی، میز کار و...

MDFبا وزن مخصوص پائین(Low Density Fiberboard)

LDF با وزن مخصوص kg/m ۶۵۰-۵۵۰ و ULDF با وزن مخصوص زیر kg/m ۵۵۰، جهت استفاده در مواردی که وزن کمتر مورد نیاز است و نیازی به استحکام بالا وجود ندارد یا در مواردی که خواص عایق صدا بودن مورد نیاز باشد تولید و عرضه می شود. این MDF ها جهت ساخت پروفیلهای تزئینی معماری، ساخت غرفه های نمایشگاهی و کلا" مواردی که جابجایی با دست مورد نیاز است و نیز حمل و نقل و ابزار خوری سریع مورد نیاز است، کاربرد دارد

MDF با روکش های تزئینی (Decorative surfaced MDF)

مهمتـرین و غیـر قـابـل تفکیک ترین کاربرد یا آماده سازی MDF جهت کاربرد نهایی، روسازی آن و خصـوصـا" روکش کردن آن می باشد. انجـام عملیـات روکـش کردن MDF امـروزه جـزء خدمات ضروری تولیدکنندگان MDF به خریداران می باشد بطوریکه معمولا" اکثر کارخانجات بزرگ تولید MDF دارای خطوط روکشی هم هستند. انواع روکش ها شامل روکش های چوبی (گونه های مختلف)، کاغذی، ملامینه، PVC و... میشوند

MDFهای قالب گیری شده

در این روش تخته MDF به شکل خاصی که در پرس به آن داده می شود تولید می شوند مانند رویه درهای طرح دار و حالت دار، یک تکه MDF یا در کابینت و کشو و پنجره و... . این محصولات را می توان به راحتی روکش نمود(پرس ممبران) و عرضه بازار مصرف کرد. اخیراً واردات این رویه درها به ایران در حال رونق گرفتن است

 

MDF های قابل انعطاف

 

بوسیله یک پیش تیمار شیمیایی روی MDF با ترکیبات الکالین، می توان به آن خواص پلاستیک (موقتی) و قابلیت انعطاف و شکل پذیری را داد